مهندسی صدا meter (بخش دوم)
همونطور كه به عنوان يك اصل اوليه آموخته ايم، سيگنال هاي صوتي كه صدا رو خلق ميكنن، خودشون زاييده ي ولتاژهاي الكتريكي هستن. هرچي ولتاژ وارد شده بيشتر باشه، بلندي صدا بيشتره و هرچه اين ولتاژ پايين تر بياد، بلندي صدا كمتر ميشه. براي اينكه بتونن اين ولتاژ رو به يه عامل قابل قياس تبديل كنن و ما بتونيم با ديدن اون مقياس سنج (ميتر عقربه اي)، بلندي صدا رو تشخيص بديم، نياز به پايه گذاريِ استانداردهايي بوده كه در قالب فرمول گنجانده بشه. بر اين اساس VU ميتر هاي عقربه اي رو ميسازن و براي مدرّج كردن اون از فرمول لگاريتمي استفاده ميكنن. بر پايه اين فرمول، استاندارد رو روي اين ميذارن كه 0.775 ولت برابر با 0dBu باشه و 4dBu+ روي ميترهاي عقربه اي برابر با عدد صفر باشه. اسم اين ميترهاي عقربه اي رو ميذارن Volume Unit Meter يا همون VU Meter. پس هر وقت روي عقربه هاي سخت افزارها، يا LED هاي دستگاه هاي آنالوگ (تاكيد ميكنم آنالوگ) عدد 0 رو ديديد اون رو با 4dBu برابر بدونيد. واحدهاي ديگري همچون dBV، dBm و … هم در دنياي آنالوگ داريم كه با dBu قابل تبديل به هم هستن و اينجا براي پيچيده نشدن موضوع به اونا نمي پردازيم. (توضيح اينكه dB به پاس زحمات گراهام بل، مخترع تلفن، نامگذاري شده و در اون زمان واحد سنجشي در سيستم تلفن وجود داشته به اسم Bel كه دسي بل، يك دهم بل محسوب ميشده.)
حالا برميگرديم به دنياي ديجيتال. در عالم ديجيتال، صدا رو بر اساس dBFS مي سنجن، همون Full Scale. فرض رو روي اين گذاشتن كه صفر dBFS بالاترين پيكي هست كه صدا توش ديستورت يا دِفورمه نمي شه و جنس صدا تميز و بدون كليپ خواهد بود. در واقع هيچ فرمولي براي تبديل dB آنالوگ به ديجيتال وجود نداره، اصلاً امكان پذير نيست كه اين دو رو به هم تبديل كرد، آنالوگ با ولت و ولت متر سركار داره و ديجيتال با كنتراست صفر و يك، در آنالوگ صدا بر اساس RMS سنجيده ميشه و در ديجيتال بر اساس پيك، هيچ منطق تبديلي بين اين دو وجود نداره.
به همين دليل استانداردي رو در اروپا و انگليس پايه گذاري كردن و تصميم گرفته شد 0VU=+4dBu با 18dBFS- برابر گرفته بشن (در بعضي كشورها 16dBFS- رو استاندارد قراردادن. اما خيال ما راحته كه در پروتولز و كيوبيس همون 18- درسته و رفرنس ما است). يعني وقتي روي ديوايس آنالوگ و مثلا پري امپتون داريد عقربه رو روي عدد صفر مي بينيد، توي DAW ميتر رو روي 18- مي بينيد. پس 0dBFS كه مرز نهايي صدا در دنياي ديجيتال هست برابر ميشه با 22dBu+ در دنياي آنالوگ. معمولاً روي پري امپ هاي نيو اين درجات تا 24+dBu ديده ميشه.
نكته مهم اينجاست كه اگر در دنياي ديجيتال، اصرار داشته باشيد از 0dBFS صدا رو بالاتر ببريد، حتما با صداي خِرخِر و غير قابل تحملي روبرو ميشيد كه همون ديستورت شدن صداست، اما در دنياي آنالوگ، بدون ليميتر، تا 28dBu+ هم صدا رو بالا بريد، هنوز صداي كوفتگي و ديستورت شدن رو نمي شنويد، در حاليكه صدا در حال كليپ شدنه! براي همين در دنياي آنالوگ ميشه عليرغم كليپ شدن صداها، به بلندي صداي خوش لحن و همچنان قابل قبولي رسيد.
در پست بعدي به واحد سنجش ديگري كه بلندي صداي موزيك رو مي سنجه و به Loudness Unit معروفه، مي پردازيم.
(كپي با ذكر منبع بلامانع است)
پاسخ